^{ترامادول؛ تریاک مدرن}

^{دبیر کل جمعیت رهایی از آسیب‌های اجتماعی گفت: ترامادول یک ماده مخدر نشئه ‌کننده یا به عبارتی تریاک مدرن است.}

^{‌حسن احمدیان در گفت‌وگو با فارس گفت: متأسفانه ترامادول در سال‌های اخیر در حوزه مواد مخدر و به خصوص بین روانگردان‌ها به مشکلی عمومی در سطح کشور و جهان تبدیل شده است.}

^{وی تصریح کرد: با بی‌توجهی داروخانه‌ها به بخشنامه وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی مبنی بر این که داروخانه‌ها داروی ترامادول را بدون نسخه پزشک به بیمار تحویل ندهند، این دارو مثل نقل و نبات در اختیار بیماران قرار می‌‌گیرد و این کار یک آفت خطرناک در جامعه است.}

^{دبیر کل جمعیت رهایی از آسیب‌های اجتماعی اظهار داشت: قرص ترامادول مسکنی قوی است؛ که فقط طبق نظر پزشک معمولاً برای بیمارانی که بعد از عمل جراحی دردهای سختی دارند، تجویز می‌شود.}

^{وی با اشاره به گزارش وزارت بهداشت و درمان مبنی بر این که پارسال در کشور بالغ بر 30 میلیارد عدد استامینوفن کدئین مصرف شده ‌است‌ که این میزان مصرف در جهان بی‌سابقه است، تصریح کرد: در کشور ما سوء‌مصرف قرص ترامادول در میان برخی از جوانان ناآگاه، شایع و اغلب اعتیادآور است.}

^{احمدیان با اشاره به وجود دو مشکل اساسی در زمینه مصرف دارو در کشور تأکید کرد: فرهنگ مصرف دارو ‌و خود‌درمانی در کشور ما بسیار شایع و مشکل‌‌ساز است مثلاً اعضای خانواده داروهایی را که پزشک برای مداوای آن‌ها تجویز کرده و معلوم نیست که روی دیگران چه تأثیری بگذارد به راحتی به هم توصیه و تجویز ‌می‌کنند.}

^{دبیر کل جمعیت رهایی از آسیب‌های اجتماعی خاطر‌نشان کرد: افراد بی‌اطلاعی که داروها را به دیگران توصیه و تجویز می‌کنند، طبق نظر قانون مجرم محسوب می‌شوند.
دبیر کل جمعیت رهایی از آسیب‌های اجتماعی افزود: در واقع وزارت بهداشت و درمان، صدا و سیما، جراید و مطبوعات باید هر چه سریع‌تر با یاری یکدیگر، فرهنگ‌سازی عمومی کنند‌ تا کسی در آن چه تخصص ندارد، دخالت نکند.}

^{احمدیان تأکید کرد: ترامادول قرصی مفید است که باید در شرایط خاص و زیر نظر پزشک تجویز شود، اما آمار مصرف این قرص در جوانان گاه به 30 خشاب در روز می‌رسد، که این سوءمصرف برای فرد به مراتب مهلک‌تر از تریاک، حشیش، مواد مخدر سنتی وحتی قرص اکستازی و آمفتا است.}

^{وی از عواقب سوء‌مصرف این قرص به روان‌پریشی و اختلال مغزی، دو‌بینی شخصیتی، ناتوانی در تصمیم‌گیری، عدم تعادل در راه رفتن و خشکی‌دهان اشاره کرد و گفت: عموماً مصرف‌کنندگان این قرص به افرادی تهاجمی، غیرقابل کنترل و پرخاشگر تبدیل می‌شوند.}

^{وی با بیان این که ترامادول یک ماده مخدر نشئه ‌کننده یا به عبارتی تریاک مدرن است، دلیل مصرف زیاد این قرص را در دسترس بودن آن دانست و خاطر‌‌نشان کرد: میزان مصرف ترامادول در تهران به دلیل وجود تراکم جمعیت بیش از سایر شهرستان‌ها است.}

^{دبیر کل جمعیت رهایی از آسیب‌های اجتماعی ادامه داد: همه معتقدند که پیشگیری بهتر از درمان است و هزینه‌اش کم‌تر است‌ اما بسیاری از مردم به دلیل ناآگاهی این دارو را مصرف می‌کنند، چون نتایج تحقیق و پژوهش‌ها درباره خطرات مصرف این قرص به اطلاع عموم نرسیده است و سوء مصرف ترامادول را مانند تریاک، هروئین و سایر مواد افیونی ناپسند نمی‌دانند.}

^{احمدیان با اشاره به این‌که تمام کسانی که برای پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی تلاش می‌کنند؛ باید مانع شوند تا دارویی بدون دستور پزشک در اختیار مردم قرار گیرد، تصریح کرد: واحد پزشکی و وزارت بهداشت و درمان و حتی ستاد مبارزه با مواد مخدر باید با فرهنگ‌سازی و معرفی داروخانه‌های متخلف به مردم به شدت این موضوع را کنترل کنند؛ ولی متأسفانه آن‌ها این وظیفه را به خوبی انجام نمی‌دهند}

گسترش انواع مواد مخدر و در دسترس بودن و تغییر الگوی شیوه های مصرف آن باعث شده است که عده زیادی از جوانان و نوجوانان به استعمال این مواد گرایش پیدا کرده سبب بروز مشکلات فراوانی برای خود، جامعه و بنیان خانواده شوند. شیوع گسترده این مواد وابستگی و اعتیاد به مواد مخدر، افزایش تعداد معتادان و... به صورت معضل حاد اجتماعی در آمده و زنگ خطر نابودی را برای مسوولین به صدا درآورده است. تا آنجا که استراتژی های سازمان بهزیستی ستاد مبارزه با مواد مخدر به سمت و سوی کنترل این معضل و کاهش آسیب های ناشی از آن پیش می رود. احمدی مقدم، رئیس ستاد مبارزه با مواد مخدر در همین خصوص چند روز پیش طی اظهارنظری با تاکید بر کنترل جرائم ناشی از اعتیاد اعلام کرد. «باید حواشی معتادان را با در اختیار گذاشتن مواد کم خطر کنترل کرد تا جرائم دیگری مانند فروش مواد مخدر و قاچاق در جامعه به وجود نیاید.»
این در حالی است که دکتر پودراتچی، استاد دانشگاه علامه طباطبایی، شرایط فرهنگی، اجتماعی، رفاهی جامعه را از عوامل اصلی شیوع اعتیاد در کشور معرفی می کند. وی ناکامی های مالی - عاطفی، رفاهی گذشته را دخیل در کشش فرد به سوی اعتیاد می داند. این مدرس دانشگاه برخلاف رئیس ستاد مبارزه با مواد مخدر، کنترل و پیشگیری و مهیا کردن شرایط مساعد پیش از ابتلا به اعتیاد را موثر از اقدامات و کنترل جرم پس از اعتیاد می داند.
1) برای شروع بحث فکر می کنم ابتدا بایست از تلقی شما در خصوص امر اعتیاد آگاه شویم؟ شما با اندیشه «جفری ای یشالر که معتقد است «اعتیاد انتخاب است» موافقید؟ به عبارت دیگر آیا اعتیاد را به مثابه یک انتخاب، کنش و رفتار معناداری که نوعی گزینش را با خود به همراه دارد می پذیرید؟
ببینید، در هر مساله اجتماعی در تحلیل نهایی این فرد است که «انتخاب می کند». اما باید عقبه و پس زمینه های آن انتخاب را نیز در نظر گرفت. در رابطه با عده کثیری که گرفتار این امر خانمان سوز می شوند می توان گفت که بسیاری از این افراد دچار گروه مرجع شده و بسیاری نیز در گرو پس زمینه های فرهنگی خود دست به انتخاب گزینه هایی زدند که قطعا خود مسوول آن نبوده اند. با این اوصاف می توان به برداشت مرتن و دورکیم نزدیک شد آنجا که می گوید: «اگر کسی که نتواند به اهداف خود دست پیدا کند به اعمال ناهنجار روی می آورد» پس اگر در یک جامعه مثلا ایران - کسب درآمد و پول به صورت ارزش و هدف نمایان شود، احتمال دست یازیدن به اعمال خلاف در فردی که نتواند به این ارزش ها دست پیدا کند، به مراتب زیادتر می شود. به همان نسبت فردی که دست به فروش این مواد می زند در پی کسب همان ارزش، و کسی که آن مواد را مصرف می کند در پی خود تخریبی یا نوعی آسیب زدن به خود ناشی از نرسیدن به همان ارزش است. اینکه اعتیاد به عنوان یک کنش و البته از طریق یادگیری به وجود می آید کاملا منطقی است، اما نتیجه سال ها تحقیق روی علل و عوامل و چگونگی اعتیاد این نکته را روشن می سازد که برای مثال براساس نظریه روان شناسی «هم نشینی افتراقی» ارتکاب جرم در مناطقی که آلوده به اعتیاد است، بیشتر می شود. عامل فرهنگ نیز می تواند یکی از زمینه های بروز این عمل ناهنجار باشد برای مثال، پاره فرهنگ «خوش باشی» و «دم غنیمت شمار» در فرهنگ ایرانیان از قدیم الایام رسوخ کرده است و حتی در جایی نیز به صورت متغیر مستقل عمل می کند. درست است که نمی توان معنای فرهنگی و فلسفی نهفته در این فرهنگ را انکار کرد، اما با نگاهی به نتایج تحقیقی می توان این پاره فرهنگ  را در برخی جاها به صورت یک متغیر زمینه ای مطرح کنیم.
پس تکلیف جمله معروف «اعتیاد جرم نیست، بلکه بیماری است» چه می شود؟
بگذارید بی پرده بگویم از نظر بنده اعتیاد بیماری است و باید با «ایدز» مقایسه شود. پس باید انتظار داشت که نوع برخورد با این بیماری (اعتیاد) نیز همچون رفتار با بیماری ایدز باشد، بایست هزینه ها و امکانات را در راستای کمک به انهدام آن به کار برد. چرا که در بسیاری موارد محرک اصلی هر دو بیماری اصل «لذت جویی» است. یعنی فرد معتاد از نظر بنده برای خلاصی یا رسیدن به شرایط خاصی سراغ اعتیاد می رود که به نوعی آرام بخش نیز هست، و بیماری ایدز نیز به نوعی دیگر درصدد رسیدن به اصل لذت جویی است. پس ما اصولا حق نداریم معتاد را مجرم بدانیم. چرا که جرم در شرایط عادی و توسط افراد عادی به ندرت به وقوع می پیوندد.
جناب دکتر اگر بخواهیم بین مواد مخدر تفاوت قائل ببینید، شما چگونه آنها را دسته بندی می کنید؟ یعنی تفکیک بین مخدرهای سنگین چون هروئین، کراک و مسکن ها چون دیازپام، ترامادول،... قائل هستید؟ و گسترش و شیوع کدامیک از این نوع مخدرها را در کشور در مرحله بحرانی می بینید که برای جلوگیری از آن بایست اولویت قائل شد؟
در ادامه صحبت شما می توان دسته بندی (کلاسیک مدرن) و (دستی - صنعتی) را نیز اضافه کرد. اما بنده به شخصه استفاده و شیوع کراک را در وضعیتی بحرانی تلقی می کنم. به اعتقاد من «کراک» ماده ای با درصد تخریب95 درصد، قوی ترین مخدر موجود در حال حاضر است. زیرا که قیمت مناسبی دارد، نیاز به فضا و زمان خاصی ندارد، در دسترس است و قدرت مخدری فراوانی را با خود به همراه دارد. این مخدر همان هروئین آزمایشگاهی است با 60 تا 70 درصد که امروزه قاچاقچیان به منظور فریب معتادان و مصرف کنندگان به آن عنوان کراک داده اند. پس از نظر بنده تمامی دستگاه ها و نهادها باید برای مبارزه با این ماده مخدر صنعتی تلاش کنند.
طبق آمار اعلام شده توسط مرکز تحقیقات و آسیب شناسی مواد مخدر، 35 درصد از معتادان کشور ترامادول مصرف می کنند. یعنی می توان گفت این 35 درصد که عمدتا جوان و دانشجو هستند گرفتار نوعی «اعتیاد پنهان» شده اند. اعتیاد نرمی که مقدمه ای برای اعتیاد سنگین است. حتی اقدامات پلیس و نیروی انتظامی، فرهنگی و رسانه ای نیز در جهت مبارزه با اعتیاد آشکار و سنگین است، آیا این رقم کمی نگران کننده نیست؟
دقیقا همین طور است. کشورهای جهان سوم در رویارویی با اضطراب های شهری ناشی از صنعتی شدن رو به قرص های آرام بخش و مسکن ها می آورند. وقتی شرایط برای رسیدن به شادی ای طبیعی از بین برود، افراد به سمت شادی های مصنوعی سوق پیدا می کنند. اقدامات در این راستا به واقع بسیار کم بوده است. اما در مقام مقایسه باید بگویم که هنوز هم بیشترین نگرانی باید از جانب ماده ای چون کراک باشد.
ببینید، کسی که کراک مصرف می کند مطمئنا پیشینه ای از تجربه مواد دیگر را به همراه داشته است. فردی که ترامادول یا قرص هایی از آن دست مصرف می کند شاید زمانی برسد که کراک را هم تجربه کند یا نکند. پس نسبتی 50-50 است و ما باید با این امکانات روی ماده ای سرمایه گذاری و هزینه کنیم که عواقب روحی و طبیعی به مراتب سنگین تری دارد.
پس برای مبارزه با گروهی که طیف وسیعی را نیز تشکیل می دهد هیچ پیشنهادی ندارید؟
مدتی است که ترامادول میان معتادانی که قصد ترک اعتیاد دارند از محبوبیت خاصی برخوردار شده است و بیشتر پزشکان به تجویز این داروی مخدر روی آورده اند که این قضیه به تنهایی هیچ مشکلی ندارد اما آمارها حاکی از هشدار نسبت به مصرف بی رویه و بدون تجویز این دارو در میان جوانان ایرانی است و از 134 میلیون در سال 84 به 330 میلیون در سال 85 رسیده است.
مسلما ما نمی توانیم از زیان های ناشی از آن چشم بپوشیم اما این طیف وسیع پنهان است. اگر پیشنهادی هم برای مبارزه با آنان باشد آنچنان در خود  عملی شدن نیست (مثلا  جلوگیری از فروش آزاد این قرص) که به نظر بنده مقرون به صرفه نیست. اینکه جوانان ما ترامادول مصرف کنند بسیار مایوس کننده و هشدار دهنده است، اما اگر قرار باشد فرد معتاد به جای ترامادول، کراک مصرف کند، پس بهتر است که ترامادول در اختیار او باشد. چرا که انتخاب بین بد و بدتر است.
یعنی مخالف طرح جمع آوری ترامادول و پخش آن فقط با نسخه پزشکی در داروخانه هستید؟
بله. این قرص باید به صورت آزاد نیز فروخته شود. نباید واقعیت را انکار کرد. وقتی کراک در اختیار همه ودر دسترس است پس بهتر است که این قرص که مخدر کم ضرری است جایگزین آن شود. در این صورت ما شاهد نابودی این طیف از معتادان هستیم و می توانیم اعتیاد را به سمت و سوی دیگری بکشانیم.
آقای دکتر با توجه به اینکه برنامه های کاهش آسیب اعتیاد از سال 81 به صورت پایلوت، درمان معتادان با متادون و... آغاز شده است. به عنوان یک کارشناس سیاست های درگیر با این برنامه و نقاط ضعف و قوت آن را در چه می دانید؟
رشد اعتیاد در چند سال اخیر گواهی این مدعاست که شیوه های برخورد و آسیب شناسی ها در این زمینه دارای نقاط ضعف فراوانی بوده است. رهایی  روح و روان معتاد و تحقیر آنان جز رشد صعودی روند اعتیاد چیزی به همراه نداشته است. اقدامات نیروی انتظامی همچون  توهین به شخصیت افراد و قرار دادن آنها تحت فشار های روانی از نظر بنده جزو شرح وظایف ضابطین اجرایی نیست و نباید باشد. از نظر من اقدامات پلیسی و قضایی هیچ کدام به تنهایی بلکه باید در این زمینه از متخصصین علوم اجتماعی، روان شناسی و... استفاده شود تا شاهد کاهش آمار باشیم. نقاط قوت طرح های بهزیستی نیز شاید ایجاد مراکز مشاوره برای معتادان، حمایت از NGO های ترک اعتیاد و تشکیل کلینیک های مشاوره برای معتادان است موج بسیار گسترده تشکیل کلینیک های درمان معتادان یکی از بهترین برنامه هایی است که تاکنون به مرحله اجرا نرسیده است و باید با مطالعه و تحقیق به شرایط بهتری دست پیدا کند.
در راستای صحبت های شما و اطلاعاتی که سازمان بهزیستی اعلام کرده گویا سایت های سازمان بهزیستی از روش های سنتی مثل اعزام معتادان به شورآبادها و... به طراحی مراکز DIC و دادن  سرنگ های بهداشتی به معتادان تغییر کرده است، اینگونه اقدامات را چگونه ارزیابی می کنید؟
من فکر می کنم ما باید کاملا شیوه نگاه و برخورد خود را با معتادان عوض کنیم. مدت ها قبل معتاد رادر سرمای 40 درجه در آذربایجان مجبور به سینه خیز و ورزش های سخت و مشقت بار می کردند. در مدتی که به شورآباد رفته بودم به این نتیجه رسیدم که این شیوه ها حتی درصد کمی در جهت کاهش آمار اعتیاد عمل نمی کند. یادم هست عده ای از معتادان را پس از ترک با اتوبوس از جزیره بر می گرداندند و پولی هم برای بازگشت آنان به شهرستان به آنها داده بودند، با همان پول و در همان اتوبوس مواد تهیه کردند و مصرف کردند. ببینید، اینکه 4  سال زجر و سختی نتواند موجب درمان اعتیاد شود پس قطعا برنامه جامع و قابل تاملی نیست. سال ها پیش بعد از تصویب آزاد شدن فروش سرنگ به معتادان، به ریاست سازمان زندان های کشور پیشنهاد کردم که سرنگ را در زندان ها هم در اختیار معتادان قرار دهند اما آن زمان پاسخ به پیشنهاد من تبدیل سرنگ به آلت قتاله در زندان به شمار آمد. اما آمارها نه تنها کاهش خودکشی و قتل در زندان ها را نشان می داد بلکه حاکی از افزایش آمار ابتلا به ایدز و هپاتیت و استفاده از سرنگ های ساختنی و غیربهداشتی دارد. ما باید علت ها را از میان برداریم. معضل  اعتیاد دارای دو متغیر است. مواد و فرد معتاد. تجربه نشان داده است که ما هیچ کدام از این متغیرها را نمی توانیم حذف کنیم. مواد روز به روز ارزان تر می شود، حتی اگر کنترل و نظارتی روی پخش آن صورت گیرد فرد در لابراتوار خانگی و باغچه شخصی آن را می کارند. فرد معتاد را هم نمی شود به جرم اعتیاد کشت و نابود کرد. پس باید تقاضا را کم کرد. تقاضا نیز با پاسخ دادن به نیازهای نسل جوان کم خواهد شد.
فرمودید تقاضا و بازار فروش. بسیاری از کارشناسان معتقدند که فعالیت قاچاق مواد مخدر بیش از آنکه فعالیتی سوداگرانه و درون کشوری باشد، در عرصه مافیای بین المللی، ابزاری کارآمد در جهت گسترش نظام سلطه بر کشورهای رشد  نیافته از جمله ایران است.
جهان با بحث های مربوط به جهانی شدن در زمینه های اقتصادی - فرهنگی - سیاسی درگیر است. اتحاد شومی که بین قاچاقچیان جهان صورت گرفته است اینک از حالت شک و تردید خارج و به یقین منجر شده است. اتحاد سیاهی که بین «تریادهای» چینی، «یاکوزاهای» ژاپنی، تبهکاران روسی، مافیای آمریکای شمالی و جنوبی، کلمبیا، مافیای ایتالیا و اسرائیل غول پیکر است و نتیجه آن وجود مواد مخدر غرب در کف خیابان های شرق و محصول کشتزارهای شرق در کف خیابان های غرب می باشد. ما در یک برهه ای از زمان در ایران فقط با یک یا دو نوع مواد مخدر روبه رو بودیم، اما مواد صنعتی جدید روز به روز بیشتر و جالب اینکه ارزان تر می شود. قرارگرفتن ایران در مسیر پرترانزیت مواد مخدر، همسایگی با بزرگترین کشور کشت کننده مواد مخدر چون افغانستان و... همگی باعث شده است که مواد در طول جابه جایی و حمل آن به اروپا به این کشور رسوخ کند.
به نظر می رسد دچار توهم توطئه شده اید؟
اوایلی که راه مواد مخدر به ایران باز شده بود این مواد گرمی 70 هزار تومان خرید و فروش می شد. کم کم این مقدار، به 40 هزار تومان به یکباره به 9 یا 10  هزار تومان رسید و هنوز هم همان قیمت است که اگر در بسته های 5 تایی خریداری شود، گرمی 5 هزار تومان هم فروخته می شود. این افت قیمت در حالی صورت گرفته است که دولت هنوز نتوانسته است گرانی ناشی از مواد اولیه خوراکی را کنترل کند. پس رسیدن به این نتیجه که ابرقدرت های سرمایه دار به قاچاقچیان سوبسید می دهند اصلا  دور از انتظار نیست. چرا که با مقداری هزینه سلطه خود را بر روی کشورهای جهان سوم حفظ می کنند. متاسفانه با این مافیای زیرزمینی به راحتی نمی توان مقابله کرد. اما راه هایی هم هست، مثلا می توان در مسیر ترانزیت این مواد خلل ایجاد کرد می توان با پرداخت مقداری پول به قاچاقچیان محموله  ترانزیت را از آنان تحویل گرفت و با نظارت خود بعد از عبور از ایران و مرز ترکیه به آنان تحویل دهیم. به این صورت می توان از ریزش و پخش این مواد در ایران جلوگیری کرد.
فکر می کنید چرا این اتفاق نمی افتد؟
به هر حال ما یک جامعه ارزشی هستیم. از بسیاری وقایع چشم پوشی می کنیم تا ارزش هایمان به خطر نیفتد و بعدها عواقب سنگین آن را می بینیم. الان گردش سرمایه مواد مخدر در جهان بالغ بر 1/5 بیلیون دلار حدس زده شده است، پس توان مقابله با این حجم سرمایه آن هم پنهان و زیرزمینی واقعا دشوار است. اگر بر این امر تجاری مافیای نظارتی صورت نگیرد مسلما کشور ما با بحرانی جدی مواجه می شود

قرص ترامادول یعنی چقدر تریاک؟

در کشور ما و شاید خیلی جاهای دیگر، مردم فرت و فرت مواد مخدر مصرف می‌کنند. منظور از مواد مخدر تنها مخدرهای رسمی مثل تریاک و مورفین و هروئین نیست. مخدرهای خفیف‌تر مثل کدئین و ترامادول هم جایگاه ویژه‌ی خود را دارند و با عنوان مسکن عرضه و مصرف می‌شوند.
بارها اتفاق افتاده که در یک سازمان، قهوه‌خانه‌ی بین راهی، هتل یا کارخانه، دراژه‌ی خالی یا نیمه‌خالی قرص را روی زمین دیده‌ام و از روی فضولی آن را برداشته‌ام. نتیجه به احتمال 85% یک قرص مسکن/مخدر بوده است. خوب، انسان در فرآیندهای شیمیایی درون بدنش حسابی دخالت می‌کند تا ارتباطش را با واقعیت کم کند.

جدولی پیدا کردم که انواع دارو‌های شبه‌افیونی را با معادل مرفین آنها مقایسه می‌کند(مرفین از مرفئوس خدای رؤیاها در اساطیر یونان گرفته شده). ببینید:

* فقط برای تخدیر حیوانات بزرگ به کار می‌رود.                              منبع

به این ترتیب، یک قرص 325 میلی‌گرمی آسپرین، کمی کمتر از یک میلی‌گرم مرفین خاصیت تخدیری دارد.

چند ماه پیش وقتی نسخه‌ی داروهای مادرم را از داروخانه گرفتم، صندوقدار بجای باقیمانده‌ی پول ده قرص ترامادول به من داد.

اما یک قرص ترامادول مثلا 100 میلی‌گرمی معادل چقدر تریاک است؟
از جدول بالا می‌شود فهمید که 100 میلی‌گرم ترامادول معادل 10 میلی‌گرم مرفین خوراکی است.
مرفین 16% و کدئین 0.3 تا 3 درصد تریاک را تشکیل می‌دهد (+ و +). ما برای راحتی، هر گرم مرفین را معادل 6.2 گرم تریاک می‌گیریم. بنابراین هر قرص ترامادول معادل 62 میلی‌گرم تریاک است.

ترامادول یک تریاک مدرن است

‌حسن احمدیان دبیر کل جمعیت رهایی از آسیب‌های اجتماعی گفت: متأسفانه ترامادول در سال‌های اخیر در حوزه مواد مخدر و به خصوص بین روانگردان‌ها به مشکلی عمومی در سطح کشور و جهان تبدیل شده است.


دبیر کل جمعیت رهایی از آسیب‌های اجتماعی در گفت‌و‌گو با فارس:
ترامادول یک تریاک مدرن است
خبرگزاری فارس: دبیر کل جمعیت رهایی از آسیب‌های اجتماعی گفت: ترامادول یک ماده مخدر نشئه ‌کننده یا به عبارتی تریاک مدرن است.

‌حسن احمدیان در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی فارس «توانا» گفت: متأسفانه ترامادول در سال‌های اخیر در حوزه مواد مخدر و به خصوص بین روانگردان‌ها به مشکلی عمومی در سطح کشور و جهان تبدیل شده است.
وی تصریح کرد: با بی‌توجهی داروخانه‌ها به بخشنامه وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی مبنی بر این که داروخانه‌ها داروی ترامادول را بدون نسخه پزشک به بیمار تحویل ندهند، این دارو مثل نقل و نبات در اختیار بیماران قرار می‌‌گیرد و این کار یک آفت خطرناک در جامعه است.
دبیر کل جمعیت رهایی از آسیب‌های اجتماعی اظهار داشت: قرص ترامادول مسکنی قوی است؛ که فقط طبق نظر پزشک معمولاً برای بیمارانی که بعد از عمل جراحی دردهای سختی دارند، تجویز می‌شود.
وی با اشاره به گزارش وزارت بهداشت و درمان مبنی بر این که پارسال در کشور بالغ بر 30 میلیارد عدد استامینوفن کدئین مصرف شده ‌است‌ که این میزان مصرف در جهان بی‌سابقه است، تصریح کرد: در کشور ما سوء‌مصرف قرص ترامادول در میان برخی از جوانان ناآگاه، شایع و اغلب اعتیادآور است.
احمدیان با اشاره به وجود دو مشکل اساسی در زمینه مصرف دارو در کشور تأکید کرد: فرهنگ مصرف دارو ‌و خود‌درمانی در کشور ما بسیار شایع و مشکل‌‌ساز است مثلاً اعضای خانواده داروهایی را که پزشک برای مداوای آن‌ها تجویز کرده و معلوم نیست که روی دیگران چه تأثیری بگذارد به راحتی به هم توصیه و تجویز ‌می‌کنند.
دبیر کل جمعیت رهایی از آسیب‌های اجتماعی خاطر‌نشان کرد: افراد بی‌اطلاعی که داروها را به دیگران توصیه و تجویز می‌کنند، طبق نظر قانون مجرم محسوب می‌شوند.
دبیر کل جمعیت رهایی از آسیب‌های اجتماعی افزود: در واقع وزارت بهداشت و درمان، صدا و سیما، جراید و مطبوعات باید هر چه سریع‌تر با یاری یکدیگر، فرهنگ‌سازی عمومی کنند‌ تا کسی در آن چه تخصص ندارد، دخالت نکند.
احمدیان تأکید کرد: ترامادول قرصی مفید است که باید در شرایط خاص و زیر نظر پزشک تجویز شود، اما آمار مصرف این قرص در جوانان گاه به 30 خشاب در روز می‌رسد، که این سوءمصرف برای فرد به مراتب مهلک‌تر از تریاک، حشیش، مواد مخدر سنتی وحتی قرص اکستازی و آمفتا است.
وی از عواقب سوء‌مصرف این قرص به روان‌پریشی و اختلال مغزی، دو‌بینی شخصیتی، ناتوانی در تصمیم‌گیری، عدم تعادل در راه رفتن و خشکی‌دهان اشاره کرد و گفت: عموماً مصرف‌کنندگان این قرص به افرادی تهاجمی، غیرقابل کنترل و پرخاشگر تبدیل می‌شوند.
وی با بیان این که ترامادول یک ماده مخدر نشئه ‌کننده یا به عبارتی تریاک مدرن است، دلیل مصرف زیاد این قرص را در دسترس بودن آن دانست و خاطر‌‌نشان کرد: میزان مصرف ترامادول در تهران به دلیل وجود تراکم جمعیت بیش از سایر شهرستان‌ها است.
دبیر کل جمعیت رهایی از آسیب‌های اجتماعی ادامه داد: همه معتقدند که پیشگیری بهتر از درمان است و هزینه‌اش کم‌تر است‌ اما بسیاری از مردم به دلیل ناآگاهی این دارو را مصرف می‌کنند، چون نتایج تحقیق و پژوهش‌ها درباره خطرات مصرف این قرص به اطلاع عموم نرسیده است و سوء مصرف ترامادول را مانند تریاک، هروئین و سایر مواد افیونی ناپسند نمی‌دانند.
احمدیان با اشاره به این‌که تمام کسانی که برای پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی تلاش می‌کنند؛ باید مانع شوند تا دارویی بدون دستور پزشک در اختیار مردم قرار گیرد، تصریح کرد: واحد پزشکی و وزارت بهداشت و درمان و حتی ستاد مبارزه با مواد مخدر باید با فرهنگ‌سازی و معرفی داروخانه‌های متخلف به مردم به شدت این موضوع را کنترل کنند؛ ولی متأسفانه آن‌ها این وظیفه را به خوبی انجام نمی‌دهند.‌

«اظهارات افراد خارج از دبیرخانه ستاد، مندرج در سایت الزاماً به معنای موضع رسمی ستاد مبارزه با موادمخدر نمی باشد.»

ترامادول عامل اصلی اعتیاد به کراک در کشور

بررسی‌ها نشان می‌دهند اعتیاد به ماده مخدر کراک نتیجه مصرف ناآگاهانه ترامادول بوده است. مصرف دراز مدت ریتالین نیز مانند سایر محرک‌ها انرژی فرد را در کوتاه مدت افزایش می‌دهد ولی در دراز مدت ...

در حالی که کارشناسان همچنان نسبت به افزایش سوء‌مصرف برخی داروها به‌خصوص مخدرهایی نظیر ترامادول هشدار می‌دهند

هفته گذشته سرهنگ سیدجواد کشفی، رئیس پلیس مبارزه با مواد‌مخدر تهران نسبت به عوارض این داروها هشدار داد: اعتیاد به کراک در ایران نتیجه مصرف خودسرانه ریتالین و ترامادول است.

وی تصریح کرد: به تازگی گروهی داروی ریتالین را به‌عنوان قرص تقویت حافظه به جوانان معرفی می‌کنند که مصرف خودسرانه آن بدون تجویز پزشک اعتیاد آور است.

وی با بیان اینکه برخی نیز قرص ترامادول را به خاطر خاصیت ضد‌درد خودسرانه به دیگران توصیه می‌کنند، ادامه داد: بررسی‌ها نشان می‌دهند اعتیاد به ماده مخدر کراک نتیجه مصرف ناآگاهانه ترامادول بوده است.شنیدن این اظهارات از زبان رئیس پلیس مبارزه با مواد‌مخدر تهران شاید این سؤال را ایجاد کند که آیا ریتالین و ترامادول واقعا در سوق دادن مصرف‌کنندگان به سمت ماده مخدری مثل کراک مؤثر هستند؟

مصرف فقط تحت نظر پزشک

با توجه به عوارض بسیار شدید ناشی از تزریق آمپول ترامادول، اداره کل نظارت بر امور دارو و مواد‌مخدر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از حدود 2 سال قبل، تجویز و تزریق آن را صرفاً محدود به بیمارستان‌ها کرده است.

همچنین توزیع و مصرف این دارو تنها به مراکز درمانی مجهز به سیستم اورژانسی و بیمارستان‌ها، تحت نظر مستقیم پزشک و مطابق پروتکل کنترل درد محدود شده است.

این دارو به‌صورت خوراکی یا تزریقی در درد‌های نسبتاً شدید حاد یا مزمن از قبیل درد‌های بعد از عمل جراحی و درد‌های سرطانی استفاده می‌شود.

دکتر شاهین شادنیا، سرپرست بخش مراقبت‌های ویژه مسمومیت بیمارستان لقمان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با تصریح اینکه ترامادول به‌دلیل اینکه یک مسکن مخدر است، مسلما سوء مصرف آن زمینه‌ساز مصرف مواد دیگر و در دوزهای بالاتر می‌شود، به همشهری می‌گوید: افرادی که این دارو را سوء‌مصرف می‌کنند، افرادی با رفتارهای پرخطر هستند و نوع مصرف آنها مسلما رو به تغییر خواهد بود؛

چون ماهیت اعتیاد یک ماهیت پیش‌رونده است یعنی از دوزها و ترکیبات پایین شروع می‌شود و فرد را به سوی ترکیبات با دوز بالا مثل کراک سوق می‌دهد.دکتر شادنیا، رئیس بخش مسمومین بیمارستان لقمان نیز با اشاره به اینکه تصور اینکه این دارو می‌تواند در ترک اعتیاد مؤثر باشد یا اینکه شادی‌آور است، کاملاً عامیانه و غلط است، در ادامه بیان می‌کند: تمام موارد استفاده از این دارو از نظر ما سوءمصرف دارو است و ترامادول به هیچ وجه خاصیت ترک اعتیاد یا شادی‌زایی ندارد.

وی با بیان اینکه ترکیبات ترامادول فقط به‌عنوان مسکن هستند، تصریح می‌کند: به‌دلیل اینکه بعضی از گیرنده‌های سیستم اعصاب مرکزی با ترکیبات مخدر مشترک هستند، برای همین این باور غلط وجود دارد که این دارو خاصیت ترک اعتیاد دارد.دکتر محمد علی شهرکی، روانپزشک نیز با اشاره به اینکه ترامادول جزء دسته داروهایی است که باید توسط روانپزشکان و پزشکان تجویز شود، به همشهری ابراز می‌دارد: در مورد داروی ترامادول باید گفت این دارو باعث گرایش به مواد‌مخدر به‌خصوص تریاک می‌شود.

به گفته وی البته در یک حکم کلی ما نمی‌توانیم بگوییم سوء مصرف این دارو منجر به استفاده از کراک می‌شود چون هر داروی مخدری اگر سوء مصرف شود، وابستگی به مواد‌مخدر را هم حتما خواهد داشت.

ریتالین فقط به ریتالین معتاد می‌کند

اما در حالی که کارشناسان معتقدند سوء مصرف ترامادول فرد را برای استفاده از کراک نیز کاملا آماده می‌کند، ظاهرا در مورد داروی ریتالین نظرات متفاوتی وجود دارد.متیل فنیدیت (MPH) با نام تجاری «ریتالین» توسط کمپانی داروسازی «نوارتین» در سال 1954 به بازار دارویی دنیا عرضه شد.

ابتدا قرار بود این دارو برای درمان افسردگی، خواب آلودگی در طول روز و سندروم خستگی مزمن استفاده شود اما به تدریج با پیشرفت علم و تجربه‌های گوناگون مشخص شد می‌توان از این دارو در درمان کودکانی که دچار اختلال بیش فعالی و کم توجهی هستند نیز استفاده کرد.

ابتدا تمام ماجرا از کالج‌های آمریکایی و استرالیایی شروع شد. قرص ریتالین خواصی شبیه آمفتامین (همان قرصی که به اکستازی مشهور است) دارد؛ به‌طوری که خیلی از دانشجویان به‌دلیل تأثیر آن در درمان خواب آلودگی در طول روز، برای درس خواندن چند عدد از این قرص‌ها را مصرف می‌کردند.

دکتر شادنیا با بیان اینکه ریتالین هم جزء مشتقات آمفتامین‌هاست و ترکیبی است که به خاطر داشتن اثرات تحریکی مورد مصرف قرار می‌گیرد، توضیح می‌دهد: این دارو هم اگر زیر نظر پزشک مصرف نشود، برای فرد مصرف‌کننده وابستگی می‌آورد.

به گفته وی، مصرف دراز مدت ریتالین نیز مانند سایر محرک‌ها انرژی فرد را در کوتاه مدت افزایش می‌دهد ولی در دراز مدت برای فرد مشکلاتی نظیر اختلال در خواب، افسردگی، عدم‌لذت از زندگی و گوشه‌گیری را به همراه دارد. پس این دارو هم مسلما زمینه‌ساز گرایش به مواد‌مخدر دیگری مثل کراک خواهد شد.

شنیدن این عبارات از زبان سرپرست بخش مراقبت‌های ویژه مسمومیت بیمارستان لقمان در حالی است که به عقیده دکتر شهرکی مصرف این دارو به‌صورت کنترل شده و تحت نظر پزشک هیچ گونه عوارضی از جمله وابستگی به کراک ندارد.

وی به نکته دیگری نیز اشاره می‌کند: در حال حاضر آنقدر که مصرف ماده‌ای مثل شیشه در جامعه زیاد شده، کمتر کسی رو به سوی مصرف این دارو می‌آورد علاوه بر اینکه ریتالین اگر هم قرار باشد اعتیاد بیاورد، فقط اعتیاد به ریتالین را به همراه خواهد داشت که آن‌هم برطرف شدنی است.

پس به‌دنبال مصرف ریتالین، اعتیاد به کراک به هیچ وجه ایجاد نخواهد شد. البته فراموش نشود که به گفته کارشناسان ریتالین دارویی است که اگرچه توسط پزشکان تجویز می‌شود، ولی مصرف‌کنندگان تصور می‌کنند این قرص‌ها بی‌خطرند و بدنامی مواد‌مخدر را ندارند.

در حالی که به گفته کارشناسان عوارض مصرف خودسرانه این قرص‌ها می‌تواند در حد مواد دیگر نظیر کوکایین و آمفتامین باشد.

همچنین پزشکان و روانپزشکان نیز با صراحت اعلام می‌کنند ترک کردن داروهای محرک آمفتامینی نظیر ریتالین و اکستازی، بسیار سخت‌تر و پیچیده‌تر از کراک، هرویین و سایر مواد‌مخدر است.

شایع‌ترین عوارض ترامادول؛ تشنج و کاهش فشار خون

از تیر‌ماه 1384 تا پایان مهر 1385 تعداد 162 مورد گزارش عارضه دارویی مربوط به ترامادول از 49 شهرستان مختلف به مرکز ثبت عوارض جانبی ایران (ADR) ارسال شده است.

سوزش سینه، تنگی نفس شدید، افت فشار خون و حتی مرگ در اثر تزریق در مجموعه گزارش‌ها دیده می‌شود. همچنین شایع‌ترین عوارض گزارش‌شده ناشی از مصرف ترامادول، تهوع و استفراغ شدید و کاهش فشار خون بوده است.

سایر عوارض هم شامل عوارض سیستم عصبی (سردرد و سرگیجه، افسردگی و تشنج خصوصاً در انواع تزریق وریدی) است.ترامادول اثرات وابستگی و عوارضی شبیه به دارو‌های مخدر از قبیل سرگیجه، خواب آلودگی، یبوست، تعریق، خارش و در مواردی نادر کاهش فعالیت سیستم تنفس در بدن ایجاد می‌کند، به همین دلیل با قطع ناگهانی ترامادول بعد از مصرف طولانی‌مدت آن، علائم ترک مرفین در بدن مانند بی‌خوابی، تحریک‌پذیری، تشنج، لرزش، تهوع، استفراغ، درد عضلات و شکم و... ظاهر می‌شود.تهیه کننده: